روش تولید دی کلسیم فسفات:
حاصل واکنش شیمیایی اسید فسفریک و کربنات کلسیم با فرمول مولکولی DCP میباشد (این ماده به صورت گرانوا تولید مناسب تر است) .
دی کلسیم فسفات ( CaHPO4 , H20 ) مورد استفاده در تغذیه دام و طیور ، دی کلسیم فسفات دارای دو مولکول آب است و به روش زیر تولید می شود.
الف) مرحله مخلوط کردن اسید فسفریک و کربنات کلسیم :
در این مرحله ، اسید فسفریک . پودر کربنات کلسیم با نسبت های معین ( با توجه به غلط اسید و درجه خلوص کربنات کلسیم ) در مخلوط کن مناسب با هم مخلوط شده و دی کلسیم فسفات ،تشکیل می شود . فرمول واکنش شیمیایی جهت تولید دی کلسیم فسفات ، به شرح زیر است:
H3PO4 +CaCO3 …………… CaHPO4 , H2O+CO2
مواد اولیه مورد استفاده برای دی کلسیم فسفات هیدراته عبارت است از :
1- اسید فسفریک با گرید خوراکی در این اسید میزان فلور ،سولفور و فلزات سنگین باید در حد مجاز باشد .
در این اسید میزان و در صد p2o5 که در واقع درجه خلوص اسید را تعیین می کند بسیار حایز اهمیت است و همانطور که گفته شد ،میزان فلوور ، آرسینیک ، سرب ، جیوه و کادمیوم ان نیز باید در حد استاندارد باشد.
2- کربنات کلسیم ، کربنات کلسیم کریستال ( با خلوص بالای 99 درصد ) به عنوان منبع تامین کلسیم مورد استفاده قرار می گیرد و میزان فلزات سنگین این ماده معدنی هم باید در حد مجاز باشد.
فرایند خشک کردن
محصول خروجی از مخلوط کن ها وارد خشک کن میشود تا بطور مستقیم بوسیله هوای داغ تولید شده از طریق منبع حرارتی مناسب ، رطوبت خود را از دست بدهد . در این مرحله باید رطوبت محصول در طی زمان معین و در مجاورت هوای گرم به حد مجاز برسد . دمای واکنش برای تولید دی کلسیم فسفات بسیار مهم می باشد . کنترل دمای تولیدی محصول در دو مرحله است ، مرحله اول در هنگام انجام واکنش شیمیایی و مرحله دوم در حین خشک کردن محصول می باشد . اگر افزایش دمای خشک کن بیش از حد مجاز باشد سبب سرامیک یی شدن محصول می شود که ارزش بیولوژیکی پایینی داشته و فسفر قابل جذب آن در اسید سیتریک 2٪ و آمونیوم سیترات قلیایی نیز شدیدا کاهش میابد . از سوی دیگر چون محصول نهایی می بایست حاوی دو مولکول آب باشد لذا تنظیم حرارت بسیار حایز اهمیت است.
ب) دانه بندی
DSP اندازه ذرات دی کلسیم فسفات در جذب آن موثر است . هر چقدر اندازه دانه ها یا گرانول های دی کلسیم فسفات یک دست تر باشد جذب و ارزش بیولوژیک آن افزوده می شود . به همین جهت دانه بندی مناسب گرانول کردن محصول دی کلسیم فسفات و مصرف دی کلسیم فسفات گرانول شده علاوه بر ارزش بیولوزیک بالاتر ،بر خلاف پودر ، در مسیر میکسر ها و دان خوری ها اتلاف نداشته و مقرون به صرفه تر می باشد. مونو کلسیم فسفات ( MCP ) با فرمول شیمیایی است که از واکنش اسید فسفریک با کربنات کلسیم تولید می شود. روش تولید مونو کلسیم فسفات نیز مانند دی کلسیم فسفات است ولی محاسبات شیمیایی آن متفاوت است . با توجه به در صد بالاتر فسفر در مونو کلسیم فسفات ولی محاسبات شیمیایی آن متفاوت است . با توجه به در صد بالاتر فسفر در مونو کلسیم فسفات مقدار استفاده از آن در جیوه کمتر می باشد.
